Lugha Rasmi ya Kiindonesia: Kiindonesia Kimefafanuliwa

Bahasa Indonesia ndio lugha rasmi ya Indonesia. Kujua hili ni muhimu iwe unasafiri, unasoma, au unafanya biashara, kwa sababu ndiyo lugha inayotumiwa na serikali, shule, vyombo vya habari na kandarasi kote nchini. Kiindonesia kidogo huenda mbali katika visiwa.

Jibu la Haraka: Lugha rasmi ya Indonesia ni ipi?

Bahasa Indonesia ndiyo lugha rasmi ya Indonesia, iliyoanzishwa na Kifungu cha 36 cha Katiba ya 1945. Inatumia alfabeti ya Kilatini na hufanya kazi kote nchini kote katika serikali, elimu, vyombo vya habari, biashara na huduma za umma. Inaeleweka kwa pande zote mbili na Kimalei na hutumika kama lingua franca ya Indonesia.

Kwa muhtasari, angalia ukweli muhimu hapa chini, kisha uendelee kwa historia, matumizi, na ulinganisho na Malay.

Kiindonesia huonekana kila mahali katika maisha ya kila siku: matangazo katika viwanja vya ndege na vituo vya treni, habari za TV za kitaifa, vitabu vya kiada na mitihani ya shule, fomu za benki, maagizo ya daktari na alama za barabarani zilizosanifiwa. Kadi za utambulisho, vyeti vya kuzaliwa, mafaili ya korti na mijadala ya bunge ziko katika Kiindonesia. Menyu na stakabadhi za maduka hununua kwa Kiindonesia, na makampuni huitumia kwa memo za ndani na usafirishaji wa visiwa. Hata wakati Waindonesia wawili wanazungumza lugha tofauti za nyumbani nyumbani, wao hubadilika hadi Kiindonesia katika mazingira mchanganyiko kama vile semina za chuo kikuu, mikutano rasmi na soko za mtandaoni. Biashara za kigeni kwa kawaida hutayarisha toleo la makubaliano la Kiindonesia pamoja na maandishi ya lugha ya kigeni, kuhakikisha pande zote mbili zinashiriki maneno yanayofanana, yanayotambulika kisheria. Kwa kifupi, Kiindonesia ndiyo lugha utakayokutana nayo mtaani, darasani, na kwenye kaunta ya huduma, na kuifanya iwe zana muhimu ya mawasiliano kote katika visiwa na tamaduni nyingi za Indonesia.

Mambo muhimu kwa muhtasari

• Jina: Bahasa Indonesia (Kiindonesia)
• Hali ya kisheria: Lugha rasmi katika Katiba ya 1945 (Kifungu cha 36)
• Vikoa kuu: Serikali, elimu, vyombo vya habari, biashara, huduma za umma
• Hati: alfabeti ya Kilatini
• Uhusiano na Malay: Inahusiana kwa karibu; kueleweka kwa upana
• Ushiriki wa wazungumzaji: Zaidi ya 97% wanaweza kuzungumza Kiindonesia (2020)
• Shule: Zinafundishwa kote nchini kama njia ya kufundishia na somo

Kwa nini Kiindonesia kilichaguliwa kuwa lugha ya kitaifa na rasmi

Kiindonesia kilichaguliwa ili kuunganisha nchi tofauti yenye mamia ya makabila na lugha. Tayari ilifanya kazi kama lingua franca isiyoegemea upande wowote kulingana na Kimalei katika bandari, masoko na utawala. Kulichagua kuliepuka kupendelea kabila kubwa zaidi na kutoa daraja linaloweza kufikiwa kati ya jamii.

Utendaji pia ulikuwa muhimu. Kiindonesia kina mofolojia iliyonyooka kwa kiasi, tahajia thabiti, na haina viwango changamano vya matamshi ya daraja la juu. Hii iliifanya kufaa kwa elimu ya watu wengi na mawasiliano ya wazi katika mikoa yote. Kinyume chake, Kijava, ingawa kinazungumzwa sana, kimeweka viwango vya heshima ambavyo vinaweza kuwa changamoto kwa wanafunzi wasio asilia na vinaweza kuashiria uongozi wa kijamii kwa njia ambazo jamhuri mpya ililenga kurahisisha.

Mfano halisi ni shule: mtoto kutoka Aceh, mwingine kutoka Sulawesi, na mwalimu kutoka Java wote wanaweza kutumia Kiindonesia kushiriki mtaala mmoja na kufanya mitihani sanifu. Chaguo hili lilisaidia kuzindua misukumo ya kusoma na kuandika na vyombo vya habari vya kitaifa baada ya uhuru. Sehemu zilizo hapa chini zinaonyesha jinsi Ahadi ya Vijana ya 1928, Katiba ya 1945, na hali halisi za idadi ya watu zilivyoimarisha jukumu la Kiindonesia.

Ahadi ya Vijana ya 1928 na uhuru mnamo 1945

Mnamo 1928, vijana wazalendo walitangaza Ahadi ya Vijana yenye nguzo tatu: nchi moja ya mama, taifa moja, na lugha moja - Kiindonesia. "Kiindonesia" kilichaguliwa kutoka kwa msingi wa Kimalei kwa sababu Malay tayari iliunganisha jumuiya katika biashara na elimu na haikufungamana na kabila moja kubwa, linaloambatana na malengo ya umoja wa harakati za uhuru.

Indonesia ilipojitangazia uhuru mwaka wa 1945, Kifungu cha 36 cha Katiba kilithibitisha Kiindonesia kuwa lugha ya kitaifa, na hivyo kuandaa njia ya kusanifisha tahajia na sarufi. Hatua muhimu ni pamoja na othografia ya van Ophuijsen (1901) chini ya utawala wa Uholanzi, marekebisho ya tahajia ya Soewandi (1947) katika jamhuri ya awali, na Mfumo wa Tahajia Ulioboreshwa wa 1972 ambao ulioanisha matumizi ya kisasa. Hatua hizi zilijenga kiwango thabiti, kinachoweza kufundishika kwa shule, vyombo vya habari na sheria.

Kwa nini si Kijava? Idadi ya watu na kutoegemea upande wowote

Kijava ndiyo lugha kubwa zaidi ya kienyeji, lakini kuifanya iwe hatarini mitazamo ya utawala wa kisiasa na kitamaduni wa Javanese. Kiindonesia ilitoa hali ya kutoegemea upande wowote, ikiashiria kwamba jimbo hilo jipya lilikuwa la wasemaji sawa kutoka Sumatra, Java, Kalimantan, Sulawesi, Papua, na kwingineko. Hii ilisaidia lugha kutumika kama jukwaa la pamoja badala ya ishara ya kikundi chochote.

Pia kulikuwa na sababu za kivitendo. Kijava kina viwango vingi vya matamshi (krama, madya, ngoko) ambavyo husimba daraja, ilhali mofolojia rahisi ya Kiindonesia na rejista bapa ni rahisi kwa masomo ya watu wengi na usimamizi wa umma. Hisia kuhusu cheo na adabu zinaweza kuonyeshwa kwa Kiindonesia kupitia msamiati na sauti bila mabadiliko changamano ya kisarufi. Leo, watu wengi wanazungumza lugha mbili: wanatumia Kijava au lugha nyingine ya kieneo nyumbani na Kiindonesia shuleni, kazini, na mawasiliano ya vikundi mchanganyiko, ukweli uliogunduliwa katika sehemu za baadaye.

Wapi na jinsi gani Kiindonesia inatumika leo

Kiindonesia huimarisha serikali, sheria na huduma za umma. Sheria, vikao vya mahakama, vitambulisho, leseni za udereva na alama sanifu hutumia Kiindonesia ili kuhakikisha ufikiaji sawa katika mikoa yote. Wizara huchapisha kanuni na fomu katika Kiindonesia, na watumishi wa umma wanalingana katika viwango vya kitaifa ili kuepuka utata.

Elimu inategemea Kiindonesia kama njia ya kufundishia kuanzia shule ya msingi hadi elimu ya upili, yenye vitabu vya kiada, mitihani na tathmini za kitaifa zilizoandikwa kwa Kiindonesia sanifu. Vyuo vikuu hufundisha kwa Kiindonesia kwa programu nyingi, hata zinapojumuisha fasihi ya lugha ya Kiingereza, kuhakikisha ufahamu mpana na matokeo thabiti ya kujifunza.

Vyombo vya habari na utamaduni hutumia Kiindonesia kufikia hadhira ya kitaifa. Habari za televisheni, redio za nchi nzima, mifumo ya utiririshaji na wachapishaji huzalisha maudhui katika Kiindonesia sanifu, huku filamu na muziki vinaweza kuchanganya ladha ya eneo kupitia lafudhi au msamiati. Lebo za bidhaa, miongozo ya usalama na matangazo huonekana katika Kiindonesia ili watumiaji kila mahali waweze kuzielewa.

Katika biashara, Kiindonesia ndicho chaguomsingi kwa shughuli kati ya visiwa, usaidizi kwa wateja na uhifadhi wa hati. Kampuni kwa kawaida hutoa matoleo ya mikataba ya Kiindonesia, ikiwa ni pamoja na yale ya washirika wa kigeni, ili kutii kanuni na kupunguza mizozo. Kuanzia matangazo ya uwanja wa ndege hadi usaidizi wa gumzo la biashara ya mtandaoni, Kiindonesia huhakikisha kwamba huduma zinafanya kazi vizuri katika visiwa vingi vya Indonesia.

Serikali, sheria na huduma za umma

Sheria, kesi mahakamani, na mawasiliano rasmi hufanywa kwa Kiindonesia ili kudumisha uwazi na uhakika wa kisheria. Hati za utambulisho, vyeti vya kuzaliwa na ndoa, faili za ushuru na maelezo ya mpiga kura hutolewa kwa Kiindonesia. Alama za umma—maelekezo ya barabara, arifa za usalama, na maonyo ya maafa—hutumia maneno sanifu ili kuhakikisha wakazi na wageni wote wanaelewa maagizo.

Mfano halisi wa kusanifisha kuzuia kutokuelewana ni udhibiti wa trafiki baina ya mikoa: maneno sawa ya Kiindonesia ya "njia moja," "mavuno," na "kikomo cha kasi" yanaonekana kutoka Sumatra hadi Papua, na kupunguza ajali kutokana na maneno yasiyolingana. Kwa makubaliano yanayohusisha mashirika ya kigeni, matoleo ya Kiindonesia yanahitajika pamoja na lugha nyingine, kusaidia mahakama kutafsiri dhima na dhamana bila utata iwapo mizozo itatokea.

Elimu na uchapishaji wa kitaaluma

Kiindonesia ndiyo njia ya kufundishia katika shule za umma kote nchini. Mitaala, vitabu vya kiada, karatasi za mitihani, na tathmini za kitaifa zimeandikwa kwa Kiindonesia sanifu ili wanafunzi katika mikoa tofauti wasome yaliyomo sawa. Mwanafunzi anayehama kutoka Ambon hadi Bandung anaweza kujiunga na darasa bila kubadilisha lugha au silabasi.

Katika vyuo vikuu, mbinu za uchapishaji hutofautiana kulingana na nyanja: majarida ya sheria, elimu, na sayansi ya jamii mara nyingi huchapishwa kwa Kiindonesia, ilhali uhandisi na dawa zinaweza kutumia Kiindonesia na Kiingereza kufikia hadhira ya kimataifa. Mafunzo katika Kiindonesia kitaaluma inasaidia kusoma na kuandika na uhamaji; kwa mfano, tasnifu inaweza kuandikwa kwa Kiindonesia na muhtasari wa Kiingereza, unaowezesha tathmini ya ndani na mwonekano wa kimataifa.

Vyombo vya habari, utamaduni na biashara

Televisheni ya Taifa, redio, magazeti na vyombo vikuu vya mtandaoni vinategemea Kiindonesia sanifu kufikia nchi nzima. Matangazo, lebo za bidhaa, miongozo ya watumiaji na violesura vya programu vimetolewa kwa Kiindonesia, hivyo kuwasaidia watumiaji kulinganisha bidhaa na kufuata maagizo ya usalama bila kujali usuli wa lugha yao ya ndani.

Kazi za ubunifu mara kwa mara huchanganya ladha ya kieneo-mazungumzo yanaweza kujumuisha maneno ya ndani au lafudhi-huku inabaki kueleweka kwa upana. Katika biashara, Kiindonesia huratibu usafirishaji wa visiwa na usaidizi kwa wateja: ghala huko Surabaya, msafirishaji huko Makassar, na mteja wa Medan huratibu usafirishaji, ankara na sera za kurejesha kwa Kiindonesia, na kuhakikisha utendakazi thabiti na ubora wa huduma.

Lugha gani inazungumzwa huko Jakarta?

Kiindonesia ndiyo lugha rasmi na ya kazi katika utawala, shule, mahakama na biashara za Jakarta. Ofisi za serikali, hospitali, na benki zinafanya kazi katika Kiindonesia, na shule hukitumia kwa mafundisho na mitihani. Alama za umma, matangazo ya usafiri na midia pia chaguomsingi kwa Kiindonesia.

Mtaani, utasikia lugha za Kiindonesia zenye ushawishi wa Betawi na lugha nyingi za kieneo kutokana na uhamaji. Mara nyingi watu hubadilisha kati ya hotuba isiyo rasmi ya Kiindonesia na ya kieneo na marafiki na familia. Kidokezo cha vitendo: jifunze salamu za Kiindonesia za heshima na misemo ya huduma; katika ofisi na maduka, Kiindonesia wazi kinatarajiwa na kuthaminiwa, hata kama mbwembwe za kila siku zinasikika kuwa za kawaida zaidi.

Nambari za mzungumzaji na ukweli wa lugha nyingi

Waindonesia wengi wanazungumza lugha nyingi. Zaidi ya 97% ya watu waliripoti kuwa wanaweza kuzungumza Kiindonesia mwaka wa 2020, ikionyesha miongo kadhaa ya masomo na vyombo vya habari vya nchi nzima. Wengi walipata kwanza lugha ya kieneo nyumbani na kujifunza Kiindonesia shuleni, wakitumia kwa mawasiliano zaidi, utawala, na kazi.

Kubadilisha msimbo ni jambo la kawaida: mtu anaweza kusalimia katika lugha ya ndani, akahamia Kiindonesia ili kutatua matatizo, na kutumia maneno ya mkopo ya Kiingereza kwa teknolojia au fedha. Vituo vya mijini vinaonyesha matumizi ya juu ya kila siku ya Kiindonesia katika maeneo ya kazi, vyuo vikuu na huduma, ilhali jumuiya za vijijini zinaweza kutegemea zaidi lugha za wenyeji nyumbani na katika mwingiliano wa ujirani, na kubadili hadi Kiindonesia kwa kazi rasmi.

Vyombo vya habari vya utangazaji, majukwaa ya kijamii na biashara ya mtandaoni hupanua mwonekano wa watu kwa Kiindonesia, na hivyo kuongeza ujuzi katika vikundi vya umri. Shule huimarisha ujuzi wa kusoma na kuandika kupitia vitabu vya kiada vya lugha ya Kiindonesia na tathmini sanifu, kusaidia wanafunzi kuhama kutoka mikoa mbalimbali na kuendelea na mitihani ya kitaifa. Umahiri huu ulioenea katika Kiindonesia unasaidia uwiano wa kitaifa kwa maisha ya umma na masoko huku ukiruhusu watu kudumisha utambulisho wa ndani, sanaa na mila katika lugha zao za kieneo.

Lugha mbili pamoja na Kijava, Kisunda na lugha zingine za kieneo

Matumizi ya lugha ya nyumbani na ya umma mara nyingi hutofautiana. Familia moja huko Yogyakarta inaweza kutumia lugha ya Kijava kwenye meza ya chakula cha jioni, lakini itumie Kiindonesia yenye walimu, wafanyakazi wa afya na ofisi za serikali. Kubadilisha msimbo hutokea kwa kawaida, huku Kiindonesia ikitoa maneno ya kawaida kwa urasimu, sayansi au teknolojia.

Vyombo vya habari huakisi mseto huu: Vipindi vya mazungumzo ya televisheni na watayarishi wa YouTube hutumia Kiindonesia ili kufikia watu wengi lakini hueneza ucheshi au msamiati wa kimaeneo. Hali ya kawaida ni mjumbe anayefika nyumbani katika Java Magharibi: salamu inaweza kuwa kwa Kisundanese, uthibitisho wa uwasilishaji kwa Kiindonesia, na mzaha katika mchanganyiko wa zote mbili—kuhifadhi utambulisho wa eneo lako huku ukiendelea kupatikana.

Viwango vya ufasaha na matumizi (sensa ya 2020)

Kufikia 2020, zaidi ya 97% ya Waindonesia waliripoti kuwa wanaweza kuzungumza Kiindonesia, lakini wengi walijifunza kama lugha ya pili kupitia shule na vyombo vya habari. Hii ina maana kwamba ufahamu wa kitaifa uko juu hata pale ambapo lugha za kienyeji hutawala katika mazingira ya familia. Sehemu ya kuzungumza Kiindonesia kama lugha ya kwanza ni ndogo zaidi—takriban moja ya tano—ikiangazia misingi ya lugha nyingi nchini.

Mitindo ya kila siku hutofautiana: katika miji mikubwa, Kiindonesia hutumiwa shuleni, kazini, na kwenye usafiri wa umma, ambapo katika maeneo ya mashambani lugha za wenyeji zinaweza kutawala mazungumzo yasiyo rasmi na matukio ya jamii. Programu zinazoendelea za kusoma na kuandika na elimu ya watu wazima zinaendelea kuimarisha usomaji na uandishi katika Kiindonesia, na kuhakikisha kwamba taarifa rasmi, mwongozo wa afya na arifa za dharura zinasalia kueleweka na watu wengi.

Kiindonesia dhidi ya Malay: kufanana na tofauti

Kiindonesia na Kimalei hushiriki asili na zinaeleweka kwa kiasi kikubwa katika mazungumzo ya kila siku. Wote hutumia sarufi inayofanana na msamiati unaoshirikiwa sana. Njia tofauti za usanifishaji nchini Indonesia na Malaysia/Brunei zilizalisha tofauti katika tahajia, maneno ya mkopo yaliyopendekezwa, na rejista rasmi, lakini wazungumzaji kawaida hufuata pamoja na ugumu mdogo.

Tofauti za tahajia na msamiati ni za kawaida: Kiindonesia uang dhidi ya Malay wang (fedha), sepeda dhidi ya basikal (baiskeli), basi/bis dhidi ya bas (basi), kantor dhidi ya pejabat (ofisi). Kiindonesia huelekea kuakisi baadhi ya istilahi zilizoathiriwa na Uholanzi kihistoria (kantor), huku Kimalesia cha Kimalesia kinaonyesha ushawishi zaidi wa Kiingereza katika vikoa fulani (telefon bimbit kwa simu ya mkononi, huku Waindonesia wanasema ponsel au HP). Kwa wanafunzi, kufichuliwa kwa viwango vyote viwili huboresha uelewano.

Kwa vitendo, wasafiri na wanafunzi wanaweza kusoma ishara, habari, na menyu kuvuka mipaka bila shida kidogo. Maandishi rasmi ya kisheria au ya kitaaluma yanaonyesha tofauti kubwa zaidi za istilahi na mtindo, lakini muktadha wazi na mizizi inayoshirikiwa huweka uelewaji juu.

Uelewa wa pande zote na asili zinazoshirikiwa

Malay ilitumika kwa karne nyingi kama lingua franka ya baharini kote Asia ya Kusini-mashariki, na kuwezesha biashara kutoka Sumatra hadi Borneo na Rasi ya Malay. Kiindonesia kilitokana na msingi huu wa Kimalei, kwa hivyo wawili hao wanashiriki miundo ya sarufi, viwakilishi na msamiati msingi, na kuwezesha mazungumzo bila utafiti wa awali wa viwango vingine.

Vyombo vya habari vya mipakani vinaonyesha hili: Waindonesia wengi wanaweza kufuata klipu za habari za Malaysia au vipindi vya aina mbalimbali vya Brunei, na watu wa Malaysia mara nyingi huelewa filamu na nyimbo za Kiindonesia. Lafudhi na maneno machache hutofautiana, lakini hadithi na maelezo yanaendelea kupatikana kwa hadhira ya jumla.

Tofauti za tahajia, msamiati na rejista

Usanifishaji tofauti uliunda utofautishaji mashuhuri. Mifano ni pamoja na Uang wa Kiindonesia dhidi ya Malay wang (fedha), kereta kwa Kimalesia ikimaanisha gari huku Kiindonesia kikitumia mobil, na Kiindonesia sepeda dhidi ya Basikal ya Malay (baiskeli). Maneno ya mkopo yanaonyesha historia tofauti: kantor ya Kiindonesia (ofisi) kutoka kantoor ya Uholanzi; Pejabat ya Kimalesia iliyoathiriwa na matumizi mapana ya Kimalay na utamaduni wa utawala wa Kiingereza.

Makubaliano ya tahajia ya 1972 yalikuza muunganiko (km, tj → c, dj → j), na kufanya usomaji katika viwango kuwa rahisi. Tofauti husalia katika rejista rasmi na zisizo rasmi—Kiindonesia mara nyingi hutumia ponsel au telepon gengam, huku Malay hupendelea telefon bimbit. Bado, usemi wa kila siku bado unaeleweka sana katika mipaka.

Lugha rasmi za Brunei, Indonesia na Malaysia

Lugha rasmi ya Brunei ni Malay. Lugha rasmi ya Indonesia ni Kiindonesia (Bahasa Indonesia). Lugha rasmi ya Malaysia ni Malay (Bahasa Malaysia).

Kiingereza kinatumika sana nchini Brunei kwa biashara na elimu, na watu wengi katika eneo hilo huvinjari kati ya Kimalei, Kiindonesia na Kiingereza kulingana na muktadha. Kazi za mpakani, vyombo vya habari na usafiri huhimiza chaguo rahisi za lugha katika maisha ya kila siku.

Historia fupi na ratiba ya matukio ya Kiindonesia

Kimalesia cha Kale kilifanya kazi kama lugha ya kibiashara kote kisiwa cha Asia ya Kusini-Mashariki, kilichobeba maandishi ya kidini, kisheria na kibiashara kati ya bandari. Chini ya utawala wa kikoloni, maandishi ya Kilatini yalipata umaarufu, na kufikia kilele cha othografia ya van Ophuijsen ya 1901, ambayo iliweka kanuni za mapema za tahajia za nyenzo zilizochapishwa na masomo.

Wazalendo walikubali "Kiindonesia" chenye makao yake Malay katika Ahadi ya Vijana ya 1928, na Katiba ya 1945 iliiweka kama lugha ya jimbo jipya. Jamhuri ya mapema ilianzisha tahajia ya Soewandi (1947), ikirahisisha fomu za elimu ya watu wengi. Mnamo mwaka wa 1972, Mfumo Ulioboreshwa wa Tahajia uliboresha kaida, ukipatanisha tahajia ya Kiindonesia kwa karibu zaidi na fonolojia na kuboresha usomaji.

Hatua hizi muhimu ziliwezesha kampeni za watu wengi kusoma na kuandika, vitabu vya kiada vilivyosanifiwa, na vyombo vya habari vya kitaifa, kusaidia wananchi kutoka visiwa mbalimbali kushiriki habari na elimu. Kronolojia kwa ufupi: Old Malay as lingua franca; 1901 othografia ya van Ophuijsen; Ahadi ya Vijana ya 1928; 1945 hadhi ya kikatiba; 1947 marekebisho ya tahajia; Marekebisho ya tahajia ya 1972—kuweka msingi wa Kiindonesia cha kisasa kinachotumika leo.

Kutoka Old Malay hadi Bahasa Indonesia ya kisasa

Wamalesia wa Kale waliunganisha wafanyabiashara na jumuiya kote kwenye visiwa, wakieneza kupitia maandishi, maandishi ya kidini, na biashara ya bandari. Wakati wa ukoloni, maandishi ya Kilatini yalitumiwa katika usimamizi na shule, na hivyo kufanya lugha iwe rahisi kuchapishwa na kufundishwa kwa kiwango kikubwa.

Baada ya uhuru, Indonesia iliunganisha sarufi na tahajia katika mtaala, vyombo vya habari na serikali. Hatua muhimu ilikuwa mageuzi ya tahajia ya 1972, ambayo yalisasisha othografia na kuunga mkono kiwango cha kisasa, kinachofundishika kwa elimu ya nchi nzima na mawasiliano ya umma.

Maneno ya mkopo na vyanzo vya maneno

Kiindonesia huchota msamiati kutoka Sanskrit (dini, utamaduni), Kiarabu (dini, utawala), Kiholanzi na Kireno (sheria, biashara, utawala), Kiingereza (sayansi, teknolojia), na lugha za kikanda (mimea ya ndani, chakula, sanaa). Mifano ni pamoja na budaya (utamaduni, Sanskrit), kamar (chumba, Kireno), kantor (ofisi, Kiholanzi), na ponsel (simu ya rununu, ushawishi wa Kiingereza).

Maeneo mapya yanapoibuka, Kiindonesia hubadilika kwa kutunga istilahi au kutumia maneno ya kimataifa yenye tahajia ya ndani, kama vile teknologi, intaneti na vaksin. Leksimu hii iliyopangwa husaidia lugha kufunika sayansi na biashara ya kisasa huku ikihifadhi viungo vya historia na maarifa ya ndani.

Sera na kanuni (ikiwa ni pamoja na Kanuni ya Rais ya 2019 No. 63)

Mfumo wa kisheria wa Indonesia huanza na Kifungu cha 36 cha Katiba ya 1945, ambacho kinateua Kiindonesia kama lugha ya kitaifa. Sheria Na. 24 ya 2009 inafafanua matumizi yake katika mazingira rasmi, elimu, vyombo vya habari, na taarifa za bidhaa. Kanuni ya Rais ya 63 ya 2019 inatoa maelezo ya utekelezaji kwa mawasiliano ya umma na nyaraka.

Kwa kweli, hii inamaanisha mashirika ya serikali hutumia Kiindonesia kwa sheria, amri, mawasiliano na huduma. Alama za umma, hati za utambulisho na lango rasmi lazima liwe katika Kiindonesia. Ni lazima kampuni zitoe matoleo ya Kiindonesia ya maagizo ya mtumiaji, lebo na maelezo ya usalama, na makubaliano na washirika wa kigeni yanahitaji toleo la Kiindonesia ili kuhakikisha uwazi wa kisheria. Mkataba wa uwekezaji wa kigeni, kwa mfano, mara nyingi hutayarishwa katika Kiindonesia na lugha nyingine kwa hivyo mzozo wowote unaweza kusuluhishwa kwa kutumia maandishi ambayo mahakama inatambua waziwazi.

Sheria hizi zinasisitiza ujumuishi na uhakika wa kisheria: wananchi wanapaswa kupata taarifa muhimu katika lugha inayoeleweka kote nchini, na biashara zinufaike na viwango thabiti vya uwekaji hati katika mikoa yote.

Kanuni ya 63 ya Rais ya 2019 kuhusu matumizi ya lugha

Kanuni hii inabainisha Kiindonesia katika huduma za umma, maelezo ya bidhaa, utangazaji na alama, ikiwa ni pamoja na vituo vya usafiri na vifaa vya serikali. Inafafanua kuwa miongozo, udhamini na ilani za usalama lazima ziwepo kwa Kiindonesia ili watumiaji kote nchini waweze kuzielewa.

Pia inahitaji matoleo ya Kiindonesia ya mikataba inayohusisha mashirika ya kigeni. Katika hali ya ulimwengu halisi, ubia wa kutengeneza vifaa vya matibabu ulitoa mikataba na miongozo ya lugha mbili; wakati kumbukumbu ya kifaa ilipotokea, hati za Kiindonesia zilitoa lugha ya wazi ya dhima na utaratibu, kupunguza migogoro na uzingatiaji wa kasi nchini kote.

Msingi wa kikatiba na kisheria

Uongozi uko wazi: Katiba ya 1945 (Kifungu cha 36) inaweka Kiindonesia kama lugha ya taifa; Sheria namba 24/2009 inaweka vikoa na wajibu; Kanuni ya Rais ya 63/2019 na sheria zinazohusiana hutekeleza maelezo ya vitendo. Kwa pamoja wanaongoza jinsi taasisi zinavyowasiliana na kuelimisha kwa Kiindonesia.

Mashirika ya serikali, shule na makampuni lazima yatumie Kiindonesia kwa hati rasmi, huduma na taarifa za umma. Utekelezaji kwa kawaida huhusisha uangalizi wa usimamizi, mahitaji ya ununuzi, na ukaguzi wa kufuata—kwa mfano, kuhakikisha kuwa lebo za bidhaa na alama za umma zinajumuisha Kiindonesia sanifu ili kulinda watumiaji na wasafiri.

Mandhari pana ya lugha: Lugha 700+ nchini Indonesia

Indonesia ni nyumbani kwa zaidi ya lugha 700 za kiasili zinazojumuisha jamii kubwa na visiwa vidogo. Ukuaji wa miji, kusoma katika Kiindonesia, uhamaji, na vyombo vya habari huhimiza mabadiliko ya polepole kuelekea Kiindonesia katika maisha ya umma, huku familia nyingi hudumisha lugha za kienyeji nyumbani na katika sherehe.

Kusawazisha malengo ya lugha nyingi kunamaanisha kusaidia Kiindonesia kwa ufikiaji wa kitaifa huku ikikuza lugha za kieneo kama turathi za kitamaduni na utambulisho wa jamii. Miradi ya uwekaji hati huzalisha kamusi na mkusanyo wa hadithi, shule huendeleza wasomaji wa lugha ya ndani, na matangazo ya redio ya jamii huhifadhi nyimbo na historia simulizi pamoja na habari za Kiindonesia.

Serikali za mitaa na Wakala wa Ukuzaji wa Lugha hushirikiana na vyuo vikuu na wazee kurekodi msamiati, sarufi na masimulizi ya kitamaduni. Mfano wa vizazi mbalimbali ni vilabu vya lugha mwishoni mwa wiki ambapo babu na nyanya hufundisha watoto hadithi za watu na mazungumzo ya kila siku, yakioanishwa na faharasa za lugha ya Kiindonesia ili wanafunzi waweze kuunganisha ulimwengu wote. Mchanganyiko huu huhifadhi hotuba ya ndani huku ukihakikisha kila mtu anaweza kushiriki katika elimu na huduma za kitaifa.

Kuhatarisha lugha na juhudi za kuhifadhi

Lugha nyingi ndogo hukabiliwa na shinikizo kutokana na kuhama, kuoana, na kutawaliwa na Kiindonesia kazini na shuleni. Watafiti na jumuiya hutathmini uhai kwa kutumia vigezo vilivyovuviwa kimataifa kama vile uwasilishaji kati ya vizazi, idadi ya wazungumzaji na nyanja za matumizi ili kutanguliza ufufuaji.

Wakala wa Ukuzaji wa Lugha unaauni hati, kamusi na nyenzo za shule, na washirika na jamii katika ufufuaji. Mradi mmoja unaweza kurekodi hadithi za wazee, kuchapisha kijitabu cha lugha mbili, na kuandaa madarasa ya baada ya shule. Hatua inayoweza kutekelezeka ambayo jumuiya yoyote inaweza kuchukua ni kuunda faharasa rahisi za picha katika lugha ya mahali hapo na Kiindonesia ili zitumike katika shule za chekechea na nyumba.

Maswali Yanayoulizwa Mara Kwa Mara

Lugha rasmi ya Indonesia ni nini?

Bahasa Indonesia ndiyo lugha rasmi, kama ilivyoelezwa katika Katiba ya 1945. Inatumia alfabeti ya Kilatini na ndiyo lugha ya kawaida ya serikali, elimu, vyombo vya habari na huduma za umma kote nchini.

Ni lini Kiindonesia ikawa lugha rasmi?

Kiindonesia kilithibitishwa kuwa lugha ya kitaifa katika Katiba ya 1945 baada ya uhuru. Ahadi ya Vijana ya 1928 ilikuwa tayari imetangaza "Kiindonesia" kama lugha ya umoja wa kitaifa.

Kwa nini Kiindonesia alichaguliwa badala ya Kijava?

Kiindonesia kilitoa msimamo wa kutoegemea upande wowote katika makabila yote na tayari kilikuwa lugha iliyoenea sana. Pia ni rahisi kufundisha kwa kiwango ukilinganisha na viwango vya usemi vya daraja la Javanese.

Je, Kiindonesia ni sawa na Kimalei?

Zinashiriki asili na zinaeleweka kwa kiasi kikubwa. Tofauti zimesalia katika tahajia, maneno ya mkopo yanayopendelewa, na baadhi ya msamiati, lakini mazungumzo mengi ya kila siku yanaeleweka kuvuka mipaka.

Lugha gani inazungumzwa huko Jakarta?

Kiindonesia ndiyo lugha rasmi na ya kufanya kazi katika utawala, shule na biashara. Mtaani, watu mara nyingi hutumia Kiindonesia cha mazungumzo kilichoathiriwa na Betawi na lugha zingine za kikanda.

Ni lugha ngapi zinazozungumzwa nchini Indonesia?

Indonesia ina lugha zaidi ya 700. Kiindonesia hutumika kama lugha ya kitaifa inayoshirikiwa huku lugha za kieneo zikistawi katika nyumba, utamaduni na vyombo vya habari vya karibu.

Ni asilimia ngapi ya Waindonesia wanazungumza Kiindonesia?

Zaidi ya 97% waliripoti kuwa wanaweza kuzungumza Kiindonesia mwaka wa 2020. Wengi walijifunza kama lugha ya pili kupitia masomo na vyombo vya habari vya nchi nzima.

Je, Kanuni ya Rais ya 2019 Na. 63 inahitaji nini?

Inaamuru Kiindonesia katika huduma za umma, alama na maelezo ya bidhaa, na inahitaji matoleo ya Kiindonesia ya mikataba inayohusisha wahusika wa kigeni. Lengo ni uwazi, ufikiaji, na uhakika wa kisheria.

Lugha rasmi za Brunei, Indonesia na Malaysia ni zipi?

Lugha rasmi ya Brunei ni Kimalei, Kiindonesia ni Kiindonesia, na Kimalesia ni Kimalay. Kiingereza pia kinatumika sana nchini Brunei na katika biashara na elimu ya kikanda.

Hitimisho

Bahasa Indonesia ndio lugha rasmi ya Indonesia na gundi ya maisha ya kila siku ya umma. Inayokita mizizi katika Ahadi ya Vijana ya 1928 na iliyowekwa katika Katiba ya 1945, inasimamia serikali, shule, vyombo vya habari, biashara, na huduma za umma. Zaidi ya 97% ya Waindonesia wanaweza kuizungumza, kuwezesha uhamaji kati ya visiwa na uelewa wa pamoja.

Kanuni kama vile Sheria ya 24/2009 na Kanuni ya Rais Na. 63/2019 huhakikisha kuwa hati, alama na maelezo ya watumiaji yanapatikana kwa Kiindonesia. Wakati huo huo, mamia ya lugha za kieneo zinaendelea majumbani, sanaa, na vyombo vya habari vya ndani, kuonyesha utofauti wa kitamaduni. Kwa wasafiri, wanafunzi na wataalamu, kujifunza salamu za msingi za Kiindonesia na misemo ya huduma hurahisisha mwingiliano wa kila siku na wa kuridhisha zaidi katika visiwa vyote.